E-ticarette rekabetin en fazla olduğu kategoriler aynı zamanda satış rakamlarının ve işlem adetlerinin de en yüksek olduğu kategoriler olarak bilinirler. E-ticaretin gelişmiş ülkelerde kullanım oranı 10 üzerinden 8 olarak bilinirken, Türkiye’de ise bu oranın 4’de yakın olduğu bilinmektedir. Haliyle bu durum halen daha pazarda rekabet adına açık alanların olduğunu ve e-ticaretin doyum noktasına ulaşması konusunda ülkemizde aşama kaydettiği yorumunun yapılabilmesini mümkün kılar.
Çevrimiçi alışverişlerle girişimcilik adımı atmak isteyenler ya da direkt olarak faaliyetlerine çevrimiçi satışlarla da devam etmek isteyen işletmeler ise rekabetin yüksek olduğu kategorileri belirleyerek, elde ettikleri verileri iki yönlü kullanabilirler. İşletmeler ya da girişimciler, rekabetin yüksek olduğu kategorilerin pazar payının yüksek olduğunu düşünerek, o kategorileri bir fırsat olarak görebilirler. Bununla birlikte rekabetin yüksek olması nedeniyle de doğrudan o kategoriden uzaklaşmak isteyebilirler. Bu iki taraf nedeniyle de işletmeler ve girişimciler açısından e-ticarette rekabet düzeyinin yüksek olduğu kategorilerin bilinmesinin önemi oldukça büyüktür. Peki, e-ticarette rekabetin en fazla olduğu kategoriler hangileridir?
Anne ve bebek ürünlerinin Türkiye pazarında işlem hacmi en yüksek kategorilerden biri olduğu söylenebilir. Özellikle ülkemizde genç nüfusun fazla olması durumu anne ve bebek kategorisinde arzın da talebin de çok ciddi seviyelerde olmasına yol açmaktadır. Genç nüfusun e-ticaret alışverişlerine olan yatkınlıkları ve teknolojiyle ilişkilerinin iyi olması, haliyle bu kategorideki arz/talep dengesinin diğer kategorilere göre biraz daha yüksek olmasına yol açmaktadır. Öte yandan büyükşehirler dışında anne ve bebek ürünlerinin fiziki mağazalardan alınması maliyetli ya da olanaksız olabilir. Bu durum da bu kategorideki ilginin artmasıyla birlikte satıcıların da aynı oranda artış göstermesine yol açmaktadır.
Bebek arabası, bebek sırt çantası, mama sandalyesi, ıslak havlu, bebek bezi, bebek kıyafetleri ve bebek besleme araç gereçleri gibi birçok ürün türü, anne ve bebek ürünleri kategorisinde en çok satışın gerçekleştiği ürünler olarak bilinirler. Bu tarz ürünlerin az önce de belirttiğimiz üzere büyükşehirler dışında; kaliteli, ucuz, fonksiyonel ve spesifik olanlarını bulmak son derece zordur. Bu yüzden kategoriye olan ilgi artar ve bu kategoride satış yapan satıcıların sayıları da hayli yüksektir.
Kişisel bakım ve kozmetik ürünlerin e-ticaretin en çok hit çeken kategorileri olduğu söylenebilir. Ürün çeşitliliğinin tabiri caizse okyanus kadar büyük olması, fiyat avantajı vb. birçok durum bu kategoriye olan ilginin artmasına yol açmaktadır. Anne ve bebek kategorisinde olduğu gibi kişisel bakım ve kozmetik ürünler kategorilerinde de hedef kitle gençlerdir. Gençlerin teknolojiyle olan iyi ilişkileri de bu alandaki işlem hacminin çok ciddi noktalara çıkmasına yol açar. Tüketici ilgisinin bu alanda artmasıyla birlikte satıcıların yani, arz aktörlerinin de bu alanlara olan ilgileri de aynı şekilde artmaktadır. Rekabetin en hat safhada olduğu bu kategoride satıcıların, özellikle pazaryerlerinde çok düşük karlılık oranlarıyla satış yaptıklarını söylemek doğru olacaktır. Bu durum da rekabet düzeyinin ne denli yüksek olduğunun en önemli göstergelerindendir.
Kremler, losyonlar, doğal yağ ürünleri, makyaj malzemeleri, makyaj setleri, kişisel bakıma ve makyaja dair araç gereçler gibi birçok ürünün bu kategoride satışı söz konusudur. Ürün çeşitliliğiyle birlikte fiyat avantajının olması, tüketicileri online alışverişlere yönlendirilir. Eğer bir kategoride fiyat avantajı nedeniyle tercih oranı artıyorsa, o kategorinin rekabet düzeyinin yüksek olduğu da net bir şekilde anlaşılabilir.
Elektronik ürün kategorilerinin de rekabet anlamında çok ciddi boyutlara ulaştıkları hatta bu kategorinin üretici ya da direkt olarak markanın kendisi olmayan işletmeler için hiçbir şans bırakmadığını söylemek doğru olacaktır. Elbette elektronik aksesuar satışlarında pazarda küçük bir boşluk küçük ve orta ölçekli satıcılara bırakılmıştır ancak büyük ölçekli satıcıların ya da markaların pazarı ciddi anlamda kapattıkları ve rekabetin üst seviye bir hal aldığı rahatlıkla söylenebilir. Çevrim içi alışveriş yapan kitlelerin ise bu kategoriden genel manada; LED TV, VR aksesuarları, cep telefonları, telefon aksesuarları, akıllı saatler ve bluetooth hoparlör gibi ürünler aldıkları görülür. Haliyle tüm bu ürünlerin büyük markalar tarafından ya da distribütörler tarafından yüksek ıskontolar ile satın alınmalarından ötürü, küçük ve orta ölçekli satıcıların yerel satışlara yönelmeleri daha karlı olacaktır. Bununla birlikte yine çeşitli satış stratejileriyle küçük ve orta ölçekli işletmelerin bu alanda karlı satışlar yapmaları imkansız değildir.
Evcil hayvan ürünleri e-ticarette rekabet ortamının hat safhada olduğu kategorilerden biri olarak bilinir. Evcil hayvan sahiplerinin yaşadıkları bölgelerde petshoplara uzak olmaları ya da bu tarz işletmelerde istediklerini bulamamaları doğrudan e-ticarete yönelmelerine yol açar. Öte yandan bazı petshop vb. faaliyetler gösteren işletmelerin de hizmet verdikleri yerel bölgelerde çeşitli ürünleri yerel pazara satmaları, talebin az ya da hiç olmamasından ötürü imkansızlaşır. Bu etkenler bir araya geldiğinde satıcıların ve alıcıların ihtiyaç duydukları bir kategori olan evcil hayvan ürünleri kategorisi, rekabet anlamında da en canlı kategorilerden biri halini almıştır.
Evcil hayvan oyuncakları, kedi maması, köpek maması, kedi kumu, hayvan yastığı, hayvan giyim ürünleri, hayvan aksesuarları, hijyenik ürünler gibi birçok ürün satışının bu kategoride gerçekleştiği görülebilir. Rekabet ortamının üst düzey seviyede olmasına karşın çeşitli stratejilerle mücadele edilebilir seviyede olduğunun da altını çizmekte fayda vardır.
Elektrikli ev aletlerinin son dönemlerde rekabet düzeyinin en yüksek olduğu kategorilerden biri halini almasının en önemli nedenlerinden biri de insanların pandemi vb. nedenlerden ötürü daha çok vakit geçirmeleridir. Evde daha çok vakit geçiren bireylerin, elektrikli ev aletlerindeki keşifleri artmış ve doğal olarak duymuş oldukları ihtiyaç hissi de bu keşiflerin bir eseri olmuştur. İnsanlar ev işlerini daha kolay halledebilmek, dışarıdan parayla aldıkları hizmetleri elektrikli küçük ev aletleri ile yapabilmek, ev işlerinin evde vakit geçirmelerinden ötürü daha çok göze batması vb. durumlardan ötürü, bu kategoriye olan ilgi artmıştır. İlginin artışı talebin de yoğunlaşmasına yol açarken, satıcılar arasındaki rekabeti de üst seviyelere çıkarmıştır.
Akıllı süpürge ya da bir diğer deyişle gezen süpürge, fön makinesi, saç kurutma makinesi, saç şekillendirme aletleri, tıraş makineleri, elektronik mutfak ürünleri ve daha birçok ürün türünün, bu kategoride en yoğun ilgi gören ürün türleri oldukları rahatlıkla söylenebilir. Öte yandan artık büyük markaların elektronik eşyalar kategorisinde olduğu gibi bu kategoride de çalışmalarını yoğunlaştırmaları, doğal olarak rekabet seviyesinin ve hatta daha doğru bir tabirle rekabet zorluk seviyesinin çok ciddi boyutlara ulaşmasına yol açmıştır.
Süpermarket kategorisinin e-ticarette son dönemlerde en çok büyüyen kategorilerden biri olduğu söylenebilir. Özellikle Migros, A-100, Getir, BİM vb. markaların süpermarket ihtiyaçlarını online alışverişler ile temin edilebilir hale getirmeleri nedeniyle gerek süpermarket kategorisine olan ilginin artmasına gerekse markalar arası rekabetin kızışmasına da yol açmıştır. Çok ciddi bütçelerle bu kategorilerde satışlarını sürdürmekte olan bu markaların bazılarının kendi lojistik ağlarının olduğu ve hatta sevkiyatları doğrudan yaptıkları da görülmektedir. Buna ek olarak online alışverişlere özel olarak düzenlenen kampanyalar neticesinde bu alanlardaki rekabetin çok büyük noktalara ulaşması, her geçen gün çok daha rekabetçi satış stratejilerinin de gün yüzüne çıkmasına yol açmıştır. Bu durum nedeniyle de rekabet seviyesinin her geçen gün yükselişi de önlenemez hale gelmiştir.
Temel ihtiyaç duyulan gıdalar, vücut bakım ürünleri, atıştırmalık ürünler, bakkaliye ürünleri, saç bakım ürünleri, kozmetik ürünleri, ev temizliği ürünleri ve vücut bakım ürünlerinin de bu kategoriyle birlikte satışlarında ciddi bir artış olmuştur. Söz konusu ürünlerde yaşanan rekabet düzeyi her ne kadar artsa da özellikle süpermarket konusunda kendi üretimlerini sağlayan markaların halen daha bu kategoride bulunan rekabet ortamında yer almalarında herhangi bir sakınca yoktur.
E-ticarette rekabetin her alanda olduğu ve oldukça yüksek seviyede olduğu bir diğer kategori ise giyim kategorisidir. Büyük çaplı markaların, pazaryerlerinin kendi oluşturdukları markaların, orta ölçekli markaların, küçük ölçekli markaların ve tekstil üreticilerin kıyasıya bir rekabet içerisinde oldukları söylenebilir. Bu rekabet ortamı elbette ki tüketicilere yaratmaktadır ve bu durum da online alışverişlerde tüketicilerin giyim kategorisine de ağırlık vermelerine yol açmaktadır. Özellikle giyim kategorisinde sosyal medya reklamlarının önemi son derece yüksektir ve bu reklamların da tüketicilerin giyim kategorisindeki ihtiyaçlarını çevrimiçi olarak karşılamaların imkan tanımaktadır.
Ayakkabı, mont, tişört, pantolon, çanta, ceket, takım elbise ve daha birçok ürün türünün bu kategoride satışı söz konusudur. Reklamını iyi yapabilen, dijital pazarlama konusunda hem yaratıcı hem de uzman, rakiplerine göre fark yaratan ve kaliteli hizmetleriyle öne çıkan her online giyim markasının, rekabetin boyutu ne olursa olsun pazardan kendine bir pay çıkarması söz konusudur.
